CLIL - zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe
LEKCJE OTWARTE Z WYKORZYSTANIEM METODY CLIL ORAZ ELEMENTÓW JĘZYKA ANGIELSKIEGO W RAMACH PROJEKTU "ROZWÓJ Z CLIL - METODĄ SKUTECZNEJ NAUKI":
Wprowadzenie do CLIL - prezentacja
Prezentacja ma na celu przybliżyć założenia pracy metodą CLIL - zintegrowanego kształcenia przedmiotowo - językowego. Serdecznie zachęcam do dalszej lektury źródeł (końcowe slajdy), na podstawie których powstała ta prezentacja. Mam nadzieję, że prezentacja ta zainspiruje Państwa do odkrywania i wdrażania podczas swoich zajęć przedmiotowych nowatorskich rozwiązań.
https://view.genial.ly/5f2d5757109c240d03090133/presentation-clil-po-wer-jaskrowKoordynator projektu, Adrian Kowalczyk
Co to jest zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe (CLIL)
Definicja CLIL
CLIL (Content and Language Integrated Learning) to takie podejście do procesu
edukacyjnego, które stawia przed uczniem dwa cele: jednoczesne poznanie treści
przedmiotowych oraz opanowanie języka obcego, w którym odbywa się nauka (Coyle,
Hood, Marsh, 2010).
CLIL, czyli zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe, to termin, który został ukuty
w Europie w latach 90. XX wieku. Pojawił się organicznie w związku z globalizacją i rosnącym
zapotrzebowaniem na sprawności językowe na Starym Kontynencie, mające zwiększać
mobilność ludności. Dlatego też „jednym z celów polityki językowej UE jest opanowanie
przez każdego obywatela europejskiego, oprócz języka ojczystego, dwóch języków obcych”
(Parlament Europejski, 2003), przy czym nie wskazuje się, jakie to mają być języki.
Język w CLIL określa się mianem „vehicular language” albo „language of instruction”, czyli
język, w którym odbywa się edukacja, niezależnie od tego, czy jest to język obcy, język drugi
czy kolejny, język mniejszości narodowej czy etnicznej, czy jeszcze jakiś inny język dodatkowy
(Coyle, Hood, Marsh, 2010). Ze względu na mnogość sytuacji edukacyjnych, w których języki obce i treści niejęzykowe występują łącznie, Mehisto i in. (2008) określili CLIL terminem
„parasola” (umbrella term), który obejmuje i jednocześnie swobodnie korzysta z praktyki
specyficznej dla różnych form tego połączenia.
Według standardowego podejścia, planowanie lekcji CLIL powinno uwzględniać następujące
cztery elementy, czyli 4C (Coyle, 2010: 41):
• treści (content) – nie tylko zdobywana wiedza i umiejętności, ale również ich osobiste
użycie i kreowanie;
• myślenie (cognition) – treści przedmiotowe są powiązane z uczeniem się i myśleniem –
procesami, które wymagają wsparcia językowego (analiza treści pod względem
wymagań językowych);
• komunikacja (communication) – by uczenie się treści poprzez język było skuteczne, sam
język musi być dostępny dla ucznia; bez tego elementu nie będzie możliwa interakcja
między uczniem a nauczycielem i między samymi uczniami;
• kultura (culture) – świadomość powiązań międzykulturowych, obecnych
w każdym języku.
CLIL a nauczanie języków obcych
CLIL i standardowe nauczanie języków obcych różnią się znacznie podejściem do tego,
co, jak i kiedy odbywa się w klasie. Jednym z podstawowych celów nauczania języka
obcego jest zdobycie takich umiejętności, by można było poradzić sobie z komunikacją,
najczęściej nieformalną, poza klasą. Program nauczania nastawiony jest na umiejętności,
funkcje i struktury języka oraz słownictwo, a kolejność wprowadzania nowego materiału
jest w zasadzie dowolna (np. w języku angielskim nie ma żadnych powodów, by drugi
okres warunkowy był wprowadzany po pierwszym, a nie odwrotnie). Tematy wiążą się
z czynnościami dnia codziennego i zainteresowaniami uczniów (Spratt, 2009). Taki język
można określić mianem BICS (Basic Interpersonal Communicative Skills), czyli językiem dnia
codziennego, który jest używany w kontekście sytuacyjnym (Cummins, 1979). Jest to też język
„na wszelki wypadek” (just in case), do użycia w przyszłości (Mehisto i in., 2008).
Tymczasem CLIL oparty jest na programie nauczania danego przedmiotu, gdzie sekwencja
treści jest ściśle określona specyficznymi wymaganiami danej dziedziny nauki. Często język
instrukcji jest uproszczony, a struktury językowe zależą od potrzeb związanych z nauczanymi
treściami (Spratt, 2009). Język docelowy na lekcji CLIL można określić mianem CALP
(Cognitive Academic Language Proficiency), który „odnosi się do umiejętności zrozumienia
i wyrażania, zarówno w mowie, jak i piśmie, koncepcji i idei, które są powiązane z sukcesem
w środowisku szkolnym” (Cummins, 2008). Jednocześnie jest to język, który można określić
mianem „w samą porę” (just in time) (Mehisto i in., 2008).
CLIL a inne podejścia łączące języki obce i treści przedmiotowe
Edukacja prowadzona w języku innym niż ojczysty język ucznia, ma miejsce w różnych krajach
na świecie. Są to m.in. (Ball i in., 2015):
• Immersja językowa to wywodząca się z Kanady forma edukacji, której celem jest
opanowanie języka większości narodowej regionu, w tym przypadku języka francuskiego,
przez osoby, dla których językiem ojczystym jest język angielski; w Europie przykładem
kraju korzystającego z tego modelu jest Estonia, prowadząca edukację w języku estońskim
dla mniejszości rosyjskojęzycznej.
• Nauczanie języków mniejszości narodowych, które w większości dotyczy migrantów
w wysoko rozwiniętych krajach Zachodu, jak np. nauczanie języka polskiego dzieci
migrantów w Wielkiej Brytanii.
• Nauczanie dwujęzyczne (bilingwalne) oznacza korzystanie w procesie edukacyjnym
z dwóch języków wykładowych. Mogą to być języki zagrożone wyginięciem, takie jak
irlandzki czy walijski, wprowadzone do systemu edukacji państwowej równolegle
z językiem angielskim.
• Edukacja poprzez język obcy najczęściej odbywa się w krajach postkolonialnych, gdzie
językiem edukacji pozostaje język kolonizatora, np. język angielski czy francuski (kraje
Afryki Subsaharyjskiej). W krajach wielojęzycznych językiem edukacji może być język
najliczniejszej grupy ludności (swahili jako język edukacji w Tanzanii).
• Nauczanie matematyki i przedmiotów ścisłych poprzez język angielski to programy,
które były wprowadzane w takich krajach jak Malezja czy Katar, i które dotyczyły
wybranych przedmiotów w całym systemie edukacji obowiązkowej.
Jako że CLIL łączy edukację przedmiotową z językiem innym niż język ojczysty uczniów,
ma on wiele elementów zbieżnych z powyższymi programami. Cechą, która odróżnia CLIL
od wymienionych wyżej programów jest to, że programy CLIL ograniczają się często do
konkretnej szkoły i kilku wybranych przedmiotów szkolnych, a edukacja tego typu nie jest
obowiązkowa. Często dotyczą uczniów szkół średnich, a więc już z dobrą znajomością języka
obcego oraz znajomością języka przedmiotów w języku ojczystym, choć zdarzają się także
dobrze prowadzone programy CLIL na wcześniejszych etapach edukacji. Udział w programach
umożliwiających nauczanie przedmiotów niejęzykowych poprzez język obcy, w kontekście
europejskim jest postrzegany jako podnoszący status społeczny (Ball i in., 2015).
Żródło: https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=15084
6_-teoria-w-pigulce
6_-teoria-w-pigulce